Uyduruklarla Savaş (Vol. 1) Karı - Koca ne demek oluyor?

İddia: "Neden erkeğe koca, kadına karı denir bilir misiniz?Ayakkabının, terliğin, çorabın, arabaya koşulan atların eşi olur. İnsanın eşi olmaz. Belki bir ömür eşlik ediyor diye, sevgiliye eş deniyor olabilir... Oysa Koca denmeli... Çünkü koca, bilge demektir. Koca demek dağ demektir. Dağ ne kadar yüce olursa olsun, üstünde kar olmayan dağ eksik demektir. Dağların yücesine kar yağar diye, kadın da kar gibi, pak ve masum, örtmeli bir ömür boyu, süsü olmalı o yüce dağın... Yani bir erkek, bir hanıma, evlenme isteğini ilettiğinde, ona; ben koca bir dağım, sen de karım ol diyerek, ona baş tacım ol demek istiyor ne güzel değil mi..."

Ne güzel değil mi? Değil! Çok romantik ama ne yazık ki tümüyle uydurma.

"Koca" sözcüğü "bilge" karşılığını sonradan kazanmış olmalı. "Çok büyük", "iri" anlamlarına geldiği gibi insandan söz edildiğinde "yaşlı", "ihtiyar" karşılıklarını buluyor. Erkeğe koca denmesinde, "yaşına göre davranışları olgunlaşmamış çocuk" anlamının etkisi olmalı. Kullandığımız bir sözcük var "kocamak"/"kocalmak", ihtiyarlamak anlamındaki bu sözcük işte kökünü bu anlamda buluyor. Farsçadaki خواجه "hoca" sözcüğüyle de yakın ilişki kuranlar var. Yani dağ ile ilgisi yok.

"Karı" sözcüğü de aynı biçimde "ihtiyar", "yaşlı" anlamına geliyor. Belli bir döneme kadar hem erkek hem kadın için ihtiyar anlamında kullanıldığı görülüyor. "Kar" sözcüğünün "ismin i hali"yle hiç bir ilgisi yok.

Bu iki sözcüğün evlilikle ilişkilendirilmesi nispeten yenidir.

Teşbih hata kabul etmez, "ben koca bir dağım, sen de karım ol" diyen biri, satır arasında "bahar geldiğinde erirsin, sonra yeni kar yağar" demiş olmaz mı?

Buna karşılık, "eş" sözcüğü, köken olarak "yoldaş", "arkadaş" anlamlarına geliyor. "Benzer" karşılığını bulması çok daha sonradır. Buna göre evli insanların birbirine "eşim" demekten daha güzel ne olabilir?

Uyduruklarını romantik hikayelerle pazarlayanlara dikkat etmek gerekiyor. Yalanı yaymayalım, çoğaltmayalım.